De Wet toekomst pensioenen is van kracht, de pensioensector kan nu echt aan de slag. Maar hoe gaan we de transitie naar een nieuwe pensioenregeling tot een succes maken? Wie nog even in de wetgeving duikt, schrikt. Het is ontzettend complex. Er zijn zoveel details. Bovendien zijn er heel veel partijen betrokken bij de overstap. En ondanks dat we een jaar extra hebben zijn de deadlines erg kort. Wat nu? Ik zag een pensioenfonds dat hier geen moeite mee leek te hebben, dankzij 3 goed geformuleerde uitgangspunten en een systeem van mini time outs.

Verzanden in details gegarandeerd
De afgelopen tijd stoeiden veel sociale partners, fondsen en toezichthouders met de nieuwe wetgeving. Gegarandeerd verzand je tijdens iedere vergadering of zelfs in de koffiepauze wel een keer in details. Er zijn uitzonderingen en verschillende lezingen over hoe je de wet moet begrijpen. Dan valt het echt niet mee om knopen door te hakken en deadlines te halen.

Op zoek naar het geheim om moeiteloos knopen door te hakken
Ik zag in de praktijk echter één pensioenfonds er echt bovenuit stijgen. Zij kregen alles voor elkaar. Ze deden dat in grote gezamenlijkheid met alle partijen. Hoe moeilijk de stof ook is. Zij leken - als je van een afstandje bekijkt - bijna moeiteloos de hele transitie uit te denken. Wat deden zij om zover te komen? Dat heb ik me afgevraagd…. En na enig nadenken, kwam ik tot de conclusie dat hun geheim een werkwijze is. Het gaat om een systeem met gezamenlijke time outs en focus op gedeelde uitgangspunten.

Hoe werkt het ‘mini time out’ systeem
Iedere keer als iemand verzoop in details of discussies, kwam de time out tevoorschijn. Op dat moment werden 3 uitgangspunten opgesomd, die door iedereen werden gedragen. Waar deden we het ook alweer voor? Wat vinden wij belangrijk?

1. Het eerste uitgangspunt is ‘deelnemers centraal’.
   Nu denk je vooraf wellicht ‘logisch’, maar als je diep in details en regels bent gedoken kan je dit uitgangspunt nog wel eens over het hoofd zien.
2. Het tweede uitgangspunt: ‘De kracht zit in de eenvoud’. Eenvoudige oplossingen zijn beter uitlegbaar, robuuster en toekomstbestendiger.
3. Het derde uitgangspunt was ook heel belangrijk: ‘We stoppen niet met nadenken’. We moeten nu misschien ontzettend moeilijke en impactvolle beslissingen nemen in onzekere tijden. Daarbij is er ook nog onzekerheid rond de definitieve spelregels. Maar we kunnen die beslissingen nu wel nemen. We kunnen nu wel knopen doorhakken, omdat wij niet stoppen met nadenken. Komen er later andere nieuwe inzichten op ons pad, dan passen we het beleid daarop aan.

Het resultaat: een goed uitlegbare gezamenlijke visie
Die time out en uitgangspunten kende iedereen binnen en rondom het fonds. Alle betrokken personen vanuit fondsorganen, sociale partners, adviseurs, deelnemersverenigingen, iedereen. Het hielp het proces enorm. En het leidde tot een goed uitlegbare gezamenlijke visie op de transitie en de tijd daarna.

Laten we ons in de sector die time out eigen maken
Zorg dat iedereen ervan weet. Dat iedereen elkaar op die uitgangspunten kan aanspreken. De sociale partners, pensioenfondsen, deelnemersverenigingen, uitvoeringsorganisaties, vermogensbeheerders, de wetgever, de toezichthouders, enz. Zorg dat je een gezamenlijke visie hebt op weg naar een geslaagde transitie.

Maar eerst zomervakantie
De sector staat voor een mega-klus. En de afgelopen weken druppelden ook de eerste voorschriften van de toezichthouders AFM en DNB binnen. En zij blijken hun eigen interpretaties van de wet te hebben. Die interpretatie komt niet altijd overeen met de interpretaties die ik hoor van mensen uit de praktijk. Misschien is goed dat de rest van de sector nu een langere time out neemt tot de toezichthouders uitgedacht zijn. Dat voorkomt dubbel werk. Kunnen pensioenfondsen in de tussentijd de tijd nemen om na te denken over welke 3 uitgangspunten voor hen de handvatten zijn op weg naar een nieuwe pensioenregeling.

Voor nu veel succes aan de toezichthouders. En mijn tip voor hen: vraag het ook eens aan de praktijk.

Auteur: Agnes Joseph, master actuaris