Toezichthouder De Nederlandsche Bank hecht veel waarde aan nettoprofijteffecten. Met de berekening van een nettoprofijteffect laat een pensioenfonds zien hoeveel de waarde van het aanvullend pensioen van een groep deelnemers verandert na de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel. Het is van belang om inzicht te hebben in wanneer een nettoprofijteffect als evenwichtig wordt beschouwd. Voor jezelf maar ook wanneer DNB hierover vragen stelt. We duiken in nettoprofijtberekeningen aan de hand van het voorbeeld van 2 kinderen, Janneke en Jip, die samen knikkeren. Dit eenvoudige voorbeeld maakt veel duidelijk.

Door Sven Klijnhout, actuaris

Nettoprofijt en nettoprofijteffect
Janneke en Jip knikkeren samen. Het totaal aantal knikkers in het spel blijft hetzelfde, maar de spelregels veranderen. En daardoor verandert ook hoeveel knikkers de kinderen na afloop van het spel elk mee naar huis nemen. Het verschil in aantal knikkers voor en na het spel is het netto profijt. In dit voorbeeld laat ik dat in beide situaties zien voor elk van de kinderen na elk spel. Het verschil dat voortkomt uit het nieuwe knikkersysteem is het nettoprofijteffect.

Janneke en Jip knikkeren: Spel 1 - de oude regels.
Janneke is enthousiast en brengt maar liefst 13 knikkers mee, terwijl Jip met 7 knikkers aan de slag gaat. Ze spelen met de knikkers die ze hebben meegenomen, zonder dat er nieuwe knikkers bijkomen of verdwijnen. Dit maakt hun spel risiconeutraal. Na een gezellige tijd van knikkeren is het tijd om te stoppen. Jip krijgt 9 knikkers mee naar huis. Janneke neemt de resterende knikkers mee, wat betekent dat zij 11 knikkers overhoudt. Het netto profijt voor Janneke is -2 en voor Jip +2 knikkers. Samen opgeteld komt het netto profijt uit op 0, omdat er geen knikkers zijn bijgekomen of verdwenen.

Janneke en Jip knikkeren: Spel 2 - de nieuwe regels
Janneke realiseert zich dat ze steeds 2 knikkers minder mee naar huis neemt dan ze inbrengt. Dat vindt ze niet eerlijk. Haar ouders, de wetgever, gaan daarom in gesprek met de ouders van Jip, De Nederlandsche Bank. Ze komen overeen dat er voortaan nieuwe regels zijn. Volgens de nieuwe regels neemt iedereen net zoveel knikkers mee naar huis als dat ze hebben ingelegd. Dit betekent dat Janneke, die nog steeds 13 knikkers meebrengt, ook 13 knikkers mee naar huis krijgt. Jip, die 7 knikkers meeneemt, ontvangt ook 7 knikkers terug. Het nettoprofijt voor beide spelers is 0 knikkers.

De impact van de nieuwe regels
We berekenen met het nettoprofijteffect de impact van de nieuwe regels. Voor Janneke is dit berekend als (0 minus -2) gedeeld door 11 (Het aantal knikkers dat Janneke in de oorspronkelijke situatie mee naar huis kreeg). Jannekes netto profijt effect is +18%. Jip’s netto profijt effect daarentegen is -22%. Zijn berekening is (0 minus 2) gedeeld door 9. De ouders van Jip, De Nederlandsche Bank, zijn bezorgd over de aanzienlijke nettoprofijteffecten en beschouwen deze als onevenwichtig. Zij vragen Jip en Janneke om deze effecten verder te onderbouwen.

De Nederlandsche Bank hecht veel waarde aan netto profijtresultaten.
Bij een nettoprofijteffect van 0 gaat een groep deelnemers er niet op vooruit of achteruit ten opzichte van de oude situatie. De vraag voor het pensioenfonds is of de knikkers (het pensioen) in de nieuwe situatie op dezelfde manier verdeeld moeten worden als in de oude situatie. Of dat de nieuwe situatie zaken eerlijker regelt dan de oude. Het antwoord op deze vraag kan zijn dat een verschil in de uitkomst evenwichtig kan zijn. Ook al zie je in de nettoprofijteffectberekeningen een fors effect.

Waar zitten onevenwichtigheden in het FTK?
Mijn tip bij toezichtvragen over nettoprofijteffecten is daarom om na te gaan waar in de oude FTK-regeling zaken niet evenwichtig zijn. Een verschil in nettoprofijteffect kun je als pensioenfonds hiermee onderbouwen. We stappen immers over naar een nieuw stelsel, omdat we van een aantal nadelen uit het oude stelsel af willen.

Achmea Pensioenservices
Achmea Pensioenservices adviseert pensioenfondsen, sociale partners en beroepspensioenverenigingen op weg naar het nieuwe stelsel. Wilt u weten hoe we pensioenfondsen verder helpen bij nettoprofijtberekeningen? Neem dan contact met ons op. Of lees nog eens dit artikel terug over de haken en ogen bij netto profijt. Evenwichtige keuze nettoprofijt